Quả mắc khén, Hạt mắc khén, Hạt dổi mắc khén
Cây mắc khén sau khi ra trái, sẽ được hái lượm và phơi khô để dùng dần trong năm. Đây là loại gia vị đặc trưng của cộng đồng dân tộc thiểu số vùng núi Tây Bắc.
Tuy được ví như tiêu của rừng, nhưng mắc khén hoàn toàn có hương vị và cách sử dụng khác biệt.
Hầu hết các món ăn của đồng bào dân tộc Thái nơi đây đều sử dụng mắc khén làm gia vị.
Loại gia vị này có mùi thơm nồng nàn, thơm hơn hạt Tiêu, cay nhè nhẹ, hơi gây tê khi thưởng thức.
Mắc khén ngon nhất khi được chế biến lúc quả còn tươi, vừa hái lượm, đượm màu xanh lá.
Cách dùng
– Nhặt các cành khô bị lẫn trong quả và hạt mắc khén .
– Bắc chảo lên bếp, đợi chảo nóng.
Cho một lượng mắc khén vừa phải lên chảo đang nóng, đảo liên tục và đều tay. Nên rang hạt mắc khén ở mức độ lửa nhỏ vừa phải. Nếu để lửa to và đảo không đều tay, khả năng mắc khén bị cháy sẽ rất cao.
Sau 2 đến 3 phút, khi thấy mắc khén trong chảo bốc khói, với một mùi thơm dịu nhẹ, đặc trưng. Nên tắt lửa và đổ mắc khén ra một cái khay cho nguội
Sau khi rang xong không nên giã hoặc xay luôn, đợi trong khoảng 30 phút cho mắc khén nguội hẳn. Nếu vội vàng xay luôn trong khi còn nóng, sẽ không tạo được độ mịn. Vì trong hạt mắc khén chứa rất nhiều tinh dầu.
Lưu ý:
– Chỉ nên rang một lượng mắc khén vừa phải, đủ ăn trong thời gian ngắn. Rang quá nhiều có thể sẽ làm mất đi mùi vị đặc trưng của nó.
– Không cần xay mịn như tiêu, chỉ cần giã hoặc xay mịn vừa phải.
Bột mắc khén
Bột Mắc khén thường được dùng để làm gia vị ướp khi chế biến các món ăn
-
Món nướng: Mắc khén hoàn hảo khi sử dụng làm gia vị ướp món nướng. Khi kết hợp thêm cả cùng hạt Dổi, món ăn sẽ dậy lên mùi thơm phưng phức đặc trưng của vùng Tây Bắc. Đặc biệt với các món gà tre nướng, cá suối nướng,…
-
Món khô truyền thống: chính là các món thịt gác bếp nổi tiếng của đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây. Thịt gác bếp đặc biệt là nhờ có hương vị của mắc khén.
Muối mắc khén, Nước chấm mắc khén
Đây là loại muỗi chấm khi dùng các loại món nướng
Đơn giản chỉ cần đem bột mắc khén trộn muối sẽ có muối mắc khén
Hoặc đem bột mắc khén trộn nước mắm. Pha một ít mắc khén vào nước mắm, đảm bảo chấm gì cũng thấy ngon. Đặc biệt hơn là khi kết hợp với thịt cá đã qua nướng hay chiên. Phức tạp hơn là chế biến chẩm chéo – thức chấm kết hợp với rau rừng rất khác biệt gọi là nước chấm hạt mắc khén